Dünyadanın İlk Üniversitesi: Keyruvan Üniversitesi
Dünyadaki ilk üniversite, 859 yılında Fas’ın Fez şehrinde Emeviler tarafından kurulan Keyruvan Üniversitesi’dir. Ancak, günümüzdeki üniversite standartlarını karşılamıyordu ve antik Yunan ve Roma dönemlerine ait yüksek öğrenim kurumları da mevcuttu. Batıdaki üniversiteler, İslam medeniyetinin Avrupa’ya yayılmasıyla Endülüs Emevi Devleti aracılığıyla girmiştir. Başlangıçta sadece hukuk dalında eğitim veren bu üniversiteler, daha sonra tıp, astronomi, ilahiyat vb. bölümleri eklemiş ve günümüze kadar çeşitli uzmanlaşma alanlarında genişlemiştir.
Osmanlı İmparatorluğu’nda yakın tarihte açılan ilk üniversite, 14 Ocak 1863’te öğretime başlayan Darülfünun’dur. İtalyan mimar Fosatti tarafından yapılan bu üniversite, İstanbul Ayasofya’da bulunuyordu ve 3 katlı ve 25 odalıydı. Ancak, 1933 yılında bir yangında yanmıştır. Türkiye’deki ilk batılı anlamdaki üniversite ise Maarif Nazırı Saffet Paşa’nın çabalarıyla Sultanahmet türbesi yanında açılmıştır. Rektör olarak Yanyalı Hoca Tahsin Efendi atanmıştır. 450 öğrenci sınavla seçilmiş ve ardından öğrenime başlamıştır. Tahsin Hoca’nın “havasız yerde canlıların yaşayamayacağı” ve Afganlı Prof. Cemalettin Efendi’nin “Peygamberlik bir sanattır” sözleri, Darülfünun’un 1871’de kapatılmasına neden olmuştur.
Osmanlılarda ilk üniversite İznik Medresesi’dir ve 1331 yılında açılmıştır. Günümüzde, farklı uzmanlık alanlarına sahip çok sayıda üniversite bulunmaktadır. Üniversiteler, pek çok bölümde uzmanlaşmıştır ve dünya çapında saygın bir eğitim sağlamaktadır.
Özetle: Dünya üzerindeki ilk üniversitenin 859 yılında Fas’ın Fez şehrinde kurulan Keyruvan Üniversitesi olduğu ve günümüzdeki üniversitelerden farklı olduğu belirtilmektedir. Batıdaki üniversitelerin İslam medeniyetinin yayılması ile Endülüs Emevi Devleti vasıtasıyla Avrupa’ya girdiği ve günümüzde çok sayıda uzmanlık alanına sahip üniversitelerin bulunduğu ifade edilmektedir. Ayrıca, Osmanlı Darülfünunu’nun Türkiye’de açılan ilk batılı anlamdaki üniversite olduğu ve İstanbul Ayasofya’da bulunduğu belirtilmektedir.
